مذاکرات آمریکا و ایران در عمان پیشرفت «مثبتی» داشت

به گزارش گروه صنعت و تجارت _ پایگاه اطلاع رسانی دریا و نفت، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگو با صدا و سیمای ایران گفت: «فکر می‌کنم ما به مبنایی برای مذاکره بسیار نزدیک هستیم و اگر بتوانیم این مبنا را در هفته آینده به نتیجه برسانیم، راه طولانی را طی کرده‌ایم و می‌توانیم بر اساس آن مذاکرات واقعی را آغاز کنیم».

عراقچی گفت که مذاکرات - اولین مذاکرات بین ایران و دولت ترامپ، از جمله اولین دوره ریاست جمهوری 2017-2021 او - در «فضای سازنده، آرام و مثبت» انجام شد.

عراقچی افزود: «هر دو طرف توافق کرده‌اند که مذاکرات را ادامه دهند... احتمالاً شنبه آینده». ایران و طرف آمریکایی خواهان یک توافق کوتاه مدت هستند.

کاخ سفید گفت‌وگوهای مربوط به استیون ویتکف، فرستاده ترامپ در خاورمیانه، آنا اسکروگیما سفیر آمریکا در عمان و عراقچی را «بسیار مثبت و سازنده» خواند.

در بیانیه ای آمده است: «این موضوعات بسیار پیچیده هستند و ارتباط مستقیم نماینده ویژه ویتکاف امروز گامی رو به جلو برای دستیابی به یک نتیجه دوجانبه سودمند بود». طرفین توافق کردند شنبه آینده دوباره با هم دیدار کنند.»

ترامپ شنبه شب در پاسخ به سوالی درباره این مذاکرات به خبرنگاران گفت: فکر می کنم که آنها خوب پیش می روند.

او در ایر فورس وان گفت: "تا زمانی که آن را انجام ندهی هیچ چیز مهم نیست، بنابراین من دوست ندارم در مورد آن صحبت کنم، اما خوب پیش می رود. فکر می کنم وضعیت ایران بسیار خوب پیش می رود."

ترامپ روز دوشنبه به طور غافلگیرکننده ای اعلام کرد که واشنگتن و تهران مذاکرات خود را در عمان، کشوری در خلیج فارس که پیش از این میان غرب و جمهوری اسلامی میانجیگری کرده بود، آغاز خواهند کرد. میانجیگری برای آزادی چند شهروند خارجی و دوتابعیتی که در ایران نگهداری می‌شوند، شده است.

هر دو طرف دور از هم

مبادلات روز شنبه همان طور که ایران می خواست، به جای رو در رو، همانطور که ترامپ خواسته بود، غیرمستقیم و با میانجی گری عمان انجام شد. به گفته اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، هر هیأت اتاق جداگانه‌ای داشت و از طریق وزیر امور خارجه عمان به تبادل پیام می‌پرداخت.

عراقچی گفت: هیأت وی پس از خروج از مذاکرات، با همتای آمریکایی خود به ریاست ویتکاف دیدار کوتاهی داشته است.

عراقچی گفت: پس از پایان بیش از 2 الی 1/2 ساعت مذاکرات غیرمستقیم، روسای هیات های ایرانی و آمریکایی در حین خروج از مذاکرات، دقایقی در حضور وزیر امور خارجه عمان صحبت کردند که این (برخورد) بر اساس آداب سیاسی ما بود.

یک منبع عمانی به رویترز گفت : تمرکز کنونی مذاکرات کاهش تنش‌های منطقه‌ای، تبادل زندانیان و توافق‌های محدود برای کاهش تحریم‌ها (علیه ایران) در ازای کنترل برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود.

بقایی این روایت را تکذیب کرد اما مشخص نکرد که چه چیزی دروغ است.

ترامپ که در اولین دوره ریاست جمهوری خود ایالات متحده را از توافقنامه «قدرت های بزرگ» با تهران در سال 2015 خارج کرد، بار دیگر رویکرد سخت گیرانه تری را در قبال یک قدرت خاورمیانه ای که اسرائیل، متحد واشنگتن، برنامه هسته ای اش را به عنوان یک تهدید وجودی می داند، اتخاذ کرده است.

میخائیل اولیانوف، سفیر روسیه در مجامع بین المللی در وین، بیانیه های صادر شده از سوی هر دو طرف پس از مذاکرات را «دلگرم کننده» خواند.

تهران با احتیاط به مذاکرات نزدیک شد، تردید داشت که می توانند به توافق برسند و به ترامپ مشکوک بود که بارها ایران را تهدید به بمباران در صورت عدم توقف سریع برنامه غنی سازی اورانیوم - که توسط غرب به عنوان مسیر احتمالی برای دستیابی به تسلیحات هسته ای تلقی می شود - بود.

در حالی که هر یک از طرفین در مورد شانس پیشرفت صحبت کرده اند، آنها در مورد مناقشه ای که بیش از دو دهه ادامه دارد فاصله زیادی دارند. ایران مدت‌هاست که تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را انکار می‌کند، اما کشورهای غربی و اسرائیل معتقدند که به طور مخفیانه در تلاش است تا ابزاری برای ساخت بمب اتمی ایجاد کند.

بقایی گفت: "این یک شروع است. بنابراین طبیعی است که در این مرحله دو طرف مواضع اساسی خود را با واسطه عمانی به یکدیگر ارائه کنند."

نشانه‌های پیشرفت می‌تواند به کاهش تنش‌ها در منطقه‌ای که از سال ۲۰۲۳ شعله‌ور شده با جنگ‌های غزه و لبنان، شلیک موشک بین ایران و اسرائیل، حملات حوثی‌ها به کشتی‌های دریایی دریای سرخ و سرنگونی دولت در سوریه کمک کند.

ریسک بالا

با این حال، شکست می‌تواند ترس از آتش‌سوزی گسترده‌تر را در منطقه‌ای که بیشتر نفت جهان را صادر می‌کند تشدید کند. تهران به کشورهای همسایه که پایگاه های آمریکایی دارند هشدار داده است که اگر در حمله نظامی آمریکا به عضو اوپک دست داشته باشند، با «عواقب شدید» مواجه خواهند شد.

عراقچی به تلویزیون ایران گفت: «در صورتی که طرف مقابل (ایالات متحده) با موضعی برابر وارد مذاکرات شود، امکان تفاهم اولیه درباره مذاکرات بیشتر وجود دارد.

یک مقام ایرانی به رویترز گفت که آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران، که در مورد مسائل کلیدی کشور حرف آخر را می زند، به عراقچی «اختیارات کامل» برای مذاکرات داده است .

ایران مذاکره درباره قابلیت‌های دفاعی خود مانند برنامه موشک‌های بالستیک خود را رد کرده است.

کشورهای غربی می‌گویند غنی‌سازی اورانیوم ایران، یک منبع سوخت هسته‌ای، بسیار فراتر از الزامات یک برنامه انرژی غیرنظامی بوده و ذخایری در سطح خلوص شکافت پذیر نزدیک به آنچه در کلاهک‌ها مورد نیاز است، تولید کرده است.

ترامپ که از فوریه کمپین «فشار حداکثری» را علیه تهران برقرار کرده است، در سال ۲۰۱۸ در اولین دوره ریاست‌جمهوری خود از توافق هسته‌ای بی‌دندان سال ۲۰۱۵ بین ایران و شش قدرت جهانی از جمله روسیه و چین کنار گذاشت و تحریم‌های فلج‌کننده‌ای را علیه جمهوری اسلامی اعمال کرد.

در دوره دولت بایدن، برنامه هسته ای ایران از جمله با غنی سازی اورانیوم تا 60 درصد خلوص شکافت پذیر، یک گام فنی از سطوح مورد نیاز برای یک بمب، جهش کرد.